www.84psp.fora.pl

Poltan

Dzięki uprzejmości ks. bp Marka Izdebskiego od 28 maja do 30 czerwca b.r. w Muzeum Regionalnym w Bełchatowie udostępniony będzie dla zwiedzających unikatowy eksponat – „Biblia brzeska”. Ten niezwykle rzadki zabytek polskiego drukarstwa, w wybranym dniu, zobaczyć będzie można również w Instytucie Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim.
Zgodnie z postulatem Reformacji, Biblia ma być czytana w języku ojczystym. Z tego powodu polscy ewangelicy w XVI wieku potrzebowali własnego tłumaczenia Biblii.
W bieżącym roku obchodzimy w Polsce 450. rocznicę wydania w Brześciu nad Bugiem pełnego polskiego przekładu pism Starego i Nowego Testamentu, czyli Biblii brzeskiej, nazywanej też od nazwiska sponsora tej publikacji Biblią Radziwiłłowską, albo od miejsca, gdzie pracował zespół tłumaczy, Biblią pińczowską. Przekładu dokonał zespół teologów reformowanych na polecenie Synodu małopolskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego który odbył się w Wodzisławiu w 1557 r.
W ciągu minionego półwiecza zrobiono wiele w zakresie badań nad tworzywem językowym Biblii brzeskiej. Doceniono także jej rolę w zakresie rozwoju sztuki tłumaczenia, w przeciwieństwie bowiem do rozpowszechnionego w Polsce przekładu Biblii wykonanego przez jezuitę ks. Jakuba Wujka nie była ona przekładana z łacińskiej Wulgaty, ale z języków oryginalnych: hebrajskiego, aramejskiego i greckiego. Ta nowatorska wówczas zasada, aby przekładać teksty z języków, w jakich zostały napisane, z wolna torowała sobie drogę do tłumaczy dzieł świeckich, a w odniesieniu do rzymskokatolickich przekładów Pisma Świętego na język polski pierwszy raz znalazła pełne zastosowanie w tzw. Biblii Tysiąclecia (1966), czyli czterysta trzy lata po wydaniu Biblii brzeskiej, której prekursorstwo w tym zestawieniu staje się widoczne w pełnej krasie.
Wydrukowany w Brześciu przekład nie został jeszcze zbadany jako wytwór kilku rzemiosł, których udział był niezbędny dla wydania dzieła. Czeka więc na rozpoznanie papier, na jakim ów przekład wydrukowano, a był to papier czerpany ręcznie, formowany na sitach i suszony w pojedynczych arkuszach. Jego jakość i wytrzymałość na działanie czasu i czynników atmosferycznych jest imponująca. Także skład drukarski wykonywany został ręcznie z czcionek o nader zróżnicowanym kroju i wielkości, wymagał więc zespołu dobrze wyszkolonego w sztuce typograficznej. Ponadto potężne, liczące 786 kart dzieło formatu stołowego, wymagało po wydrukowaniu mocnej oprawy, stanowiąc prawdziwe wyzwanie dla introligatorów. Biblia brzeska jest więc nie tylko pomnikiem języka polskiego, pomnikiem kultury słowa i translatologii, ale także pomnikiem kilku rzemiosł, świadczącym o wysokiej jakości polskiej kultury materialnej w XVI wieku. I wreszcie wspomnieć należy o zjawisku najważniejszym: Biblia brzeska jest chlubnym wytworem biblistyki ewangelicko-reformowanej w Polsce, świadczącym o jej związkach z ówczesną biblistyką Zachodu.
Trzeba również zauważyć, iż Biblia brzeska wywarła istotny wpływ na kolejny ewangelicko-reformowany przekład Pisma Świętego, czyli na Biblię gdańską (1632), jaka aż do lat siedemdziesiątych XX wieku służyła nie tylko ewangelikom reformowanym, ale też luteranom i innym wyznaniom niekatolickim.
450 rocznica wydania Biblii brzeskiej stwarza dobrą okazję do przypomnienia opisanych powyżej osiągnięć polskiej kultury oraz do ukazania wkładu, jaki wnieśli w nią ewangelicy reformowani.

Zapraszamy!!